De voorzitter van KLN, Jan Dirk en de secretaris van KleindierNed, Paula Polman hebben 25 april jl. gesproken met twee schrijvers van het rapport over PFAS in hobby-eieren en over het advies om deze eieren niet te eten. Het onderwerp is met name relevant voor liefhebbers van kippen. De volgende vragen zijn gesteld en de antwoorden die we hebben gekregen.
Advies RIVM en verschil in hobbyhouderij
Waarom adviseert RIVM om kippeneieren van alle liefhebbers van kippen niet te eten? Het lijkt toch uit te maken hoe je de kippen houdt? Met name of je ze binnen houdt (al dan niet met kleine ren) of vrij buiten laat lopen.
Antwoord: het lijkt wel wat uit te maken maar dat is het tweede deel van het onderzoek. Daarbij kijkt het RIVM naar de oorzaken van de hoge gehalten aan PFAS. De resultaten komen in de tweede helft van het jaar. Het lijkt erop dat de consumptie van regenwormen cruciaal is. Het vermoeden is dat kippen zelf de PFAS weer snel uitscheiden via de eieren in de legperiode.
Timing publicatie
Waarom kwam het rapport net voor de Pasen? De commerciële houderij was er als de kippen bij om hun eieren aan te prijzen. Dat voedt wantrouwen.
Antwoord: het rapport was klaar. Als we met de resultaten tot na Pasen hadden gewacht dan zou dat ook reacties hebben opgeroepen, waarom hebben jullie gewacht tot na Pasen?
Digitale toelichting rapport
Zijn jullie bereid om een toelichting te geven op het rapport voor de onder andere de leden van KLN? Wij denken aan een digitale bijeenkomst waarin jullie kunnen presenteren en deelnemers vragen in de chat kunnen stellen.
Afspraak: Intern zal er overleg plaatsvinden bij RIVM wanneer een presentatie zal plaatsvinden.
Testen
In het afgelopen jaar hebben liefhebbers van kippen al eieren laten testen en dachten zij dat hun eieren ‘onder de norm’ zaten en dus veilig gegeten konden worden. Uit jullie rapport blijkt dat dat niet zo is. Dat de norm voor PFAS om eieren op de markt te brengen een andere is dan de gezondheidsnorm. Het was voor ons een hele puzzel om te begrijpen hoe het in elkaar stak. Vooraf contact hierover zou prettig zijn.
Afspraak: RIVM verkent met opdrachtgever VWS of de volgende keer vooraf aan publicatie contact mogelijk is over de inhoud van het rapport, zodat wij de leden van KLN beter kunnen informeren. KLN zal in samenwerking met KleindierNed het ministerie van VWS hierover benaderen.
Rekentool: Er is een rekentool om de resultaten van de testbedrijven te vertalen naar de gezondheidsnorm. Er zijn twee mogelijkheden in de tool methode EFSA en methode NVWA. RIVM rekent met methode NVWA. Maar let op: die tool gaat ervan uit dat je geen andere bronnen van PFAS binnenkrijgt, wat natuurlijk niet het geval is. In België gebruikt de overheid de EFSA-norm, waarbij ze maar naar 4 PFAS kijken bij hun gezondheidsadvies. Zie ook verderop bij Gezondheidsadvies.
Heeft testen zin?
Het lijkt erop dat als de kippen volop buiten lopen iedereen veel hogere waarden zal hebben dan aanwezig zijn in commerciële eieren.
Antwoord: Dat lijkt te kloppen. Dat zien we ook in andere Europese landen waar onderzoek is gedaan.
Waarom is de waarde in de commerciële eieren zo laag?
Antwoord: Dat weten we nog onvoldoende. Mogelijk speelt een rol dat in de aanpak van dioxine in eieren ook effecten heeft op de lage concentraties PFAS.
Gezondheidsadvies
Hoe om te gaan met het gezondheidsadvies? We krijgen allemaal al te veel PFAS binnen. Zonder eieren (commercieel of hobby) zitten we gemiddeld al boven de norm.
Antwoord: Het is een norm voor de volksgezondheid. Hoe het voor het individu uitpakt valt niet te zeggen. Dan spelen ook andere zaken mee zoals bijvoorbeeld de eigen gezondheidssituatie, blootstelling aan PFAS.
Slotsom van de voorzitter KLN
Het betreft nadrukkelijk een advies! Kortom gezond verstand gebruiken en vooral de kippen beperkt vrij buiten laten lopen. Worden de kippen gehouden in ren met een bodem van geel of wit zand dan zullen daar nagenoeg geen regenwormen in voorkomen. In Nederland is de gemiddelde opnamen aan PFAS die wij binnen krijgen al boven de zogenaamde norm voor de volksgezondheid.
Jan Dirk Nijkamp
